آمنه مستقیمی | شهرآرانیوز؛ برای ما که گاه درگیر روزمرگی میشویم، روز و ماه و سال همه همرنگ هستند و شنبه و جمعه برایمان توفیری ندارد، اما در دستگاه پروردگار، بعضی روزها بر برخی ایام ارجحیت دارند و نهتنها در زمین که در آسمان نیز نیکو و مبارک خوانده میشوند. عید غدیر یکی از این روزهاست که خداوند با تکمیل دین در آن، برجستهاش کرد و در بین اعیاد مهم اسلام قرارش داد. امیرالمؤمنین (ع) که صاحب اصلی این روز مبارک هستند، در خطبهای درباره این روز، آن را نعمتی از جانب پروردگار دانسته و درباره آن فرمودهاند:
«رحمت خدا بر شما باد! پس از پایان این تجمع، به خانهها برگردید و به خانواده خود، وسعت و گشایش دهید و به برادران خود نیکی کنید و خداوند را بر نعمتی که ارزانیتان کرده است، سپاس گویید. با هم باشید تا خداوند هم متحدتان سازد. به یکدیگر نیکی کنید تا خداوند هم الفت شما را پایدار کند. از نعمت الهی به یکدیگر هدیه دهید؛ همانگونه که خداوند بر شما منت نهاده است و پاداش آن را در این روز، چندینبرابر عیدهای گذشته و آینده، قرار داده است. نیکی در این روز، ثروت را میافزاید و عمر را طولانی میکند. ابراز عاطفه و محبت بههم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا میشود. تا میتوانید، در این روز از وجودتان خرج خانواده و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقاتها، ابراز شادمانی و سرور کنید».
براساس روایات بهجامانده درباره عید غدیر، پیامبر اکرم (ص) نخستین شخصی هستند که این روز را با شادی و تهنیت، عزیز شمردند و فرمودند: «به من تهنیت بگویید». بر این اساس، در سیره اهلبیت (ع) درباره چگونگی پاسداشت روز غدیر روایات بیشماری وجود دارد که به اهمیت این عید و فضیلت تبریک و تهنیت گفتن در آن به یکدیگر اشاره میکند. امامصادق (ع) شیوه تهنیت گفتن در روز غدیر را چنین آموزش دادهاند: «وقتى یکدیگر را ملاقات کردید، بگویید: سپاس خداى را که ما را به این روز، گواهى داشت و ما را از مؤمنان و کسانى قرار داد که به پیمان و میثاقى که درباره والیان امرش و برپادارندگان قسط و عدالتش از ما گرفته است، وفا کردیم و ما را از انکارکنندگان و تکذیبکنندگان رستاخیز قرار نداد».
درباره اعمال این روز در روایتی آمده است که فراتبناحنف میگوید: «از امامصادق (ع) پرسیدم: آیا مسلمانان، عیدی برتر از عید فطر و قربان و جمعه و روز عرفه دارند؟ فرمود: آری! آن روز، روزی است که پیامبر اکرم (ص)، علی (ع) را بهعنوان هادی امت منصوب کرد و این آیه (الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا) نازل و دین کامل شد و نعمت خدا بر مؤمنان، تمام شد. گفتم: در آن روز، چه کاری سزاوار است که انجام دهیم؟ فرمود: آن روز، روز عبادت و نماز و شکر و حمد خداوند و شادمانی است بهخاطر منتی که خدا بر شما نهاد و ولایت ما را قرار داد. دوست دارم که آن روز را روزه بگیرید».
زیارت امامعلی (ع) در روز غدیر توصیه شده است. امامرضا (ع) به احمدبنمحمد بن ابىنصر بزنطى فرمودند: «اى فرزند ابونصر! هرجا بودى، در روز غدیر کنار قبر امیرمؤمنان (ع) حاضر شو! همانا خداوند در این روز، گناه شصت سال مرد و زن مؤمن را میآمرزد. بهدرستى که پروردگار در این روز دوبرابر آنچه در ماه رمضان، شب قدر و شب عید فطر آزاد میکند، میرهاند». اگر زیارت حرم ایشان در این روز برایتان میسر نیست، میتوانید زیارت امینا... و همچنین زیارتی را که از امامصادق (ع) درباره این روز در مفاتیحالجنان آمده است، بخوانید. امامصادق (ع) نیز ذکر صلوات را برای روز غدیر توصیه کردهاند.
نخستین عملی که برای این روز آمده است، غسل مستحب است. سفارش شده است در این روز معطر باشیم. نماز شب عید و روز آن که شرح آن در مفاتیحالجنان آمده است و روزه گرفتن، از اعمال این عید مبارک است. برای این عید مانند سایر اعیاد، به فکر لباس مناسبی باشید. امامصادق (ع) فرمودند: «در روز غدیر، لازم است مؤمن، پاکیزهترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد». همچنین امامرضا (ع) فرمودهاند: «روز غدیر روز زینت است. هرکه براى روز غدیر زینت کند، خداوند همه گناهان کوچک و بزرگش را میآمرزد و فرشتگانى بهسویش میفرستد تا حسنات او را بنویسند و تا عید غدیر سال بعد بر درجاتش بیفزایند». در روایات آمده است که حضرت در این روز برای بعضی افراد، لباس نو و کفش و انگشتر میفرستادند.
امامصادق (ع) فرمودند: «روز غدیر، روز خوشحالى و شادى است. شادی در روز غدیر، جزو اعمال توصیهشده است». در این زمینه امامرضا (ع) نیز فرمودهاند: «غدیر روز تبسم به روى مؤمنان است. هرکه در این روز به روى برادر مؤمنش تبسم کند، خداوند در روز قیامت، نظر رحمت به او میافکند. هزار حاجتش را برآورده ساخته، قصرى از در سفید برایش بنا میکند و صورتش را زیبا میسازد». همچنین امامعلی (ع) درباره ابراز شادمانی در روز غدیر فرمودهاند: «در برخوردها شادى را آشکار کنید». شاید ندانید که آشتی کردن و بخشیدن یکدیگر، جزو اعمال این روز است که ائمه (ع) به آن سفارش کردهاند.
دیدوبازدید و صلهرحم، یکی دیگر از اعمال توصیهشده برای عید غدیر است. ازآنجاکه تهنیت و شادباش در این روز نیز توصیه شده است، شما با یک تیر میتوانید دو نشان بزنید و با برگزاری جشنی ساده در خانه، هر دو عمل را انجام دهید. تصور کنید قرار است در خانهتان مولودی برپا شود، چهکار میکنید؟. چند روز قبل، خانه را تمیز و مرتب میکنید. وسایل موردنیاز برای پذیرایی از میهمانها را خریده، خانه را تزیین میکنید. درکنار اینها خوب است به فکر یک کار فرهنگی هم باشید و با آماده کردن یک بسته فرهنگی که میتواند تعدادی از احادیث درباره تکریم عید غدیر باشد، برای احیای این روز سنگتمام بگذارید.
یکی از اعمال روز غدیر، گرفتن روزه است. همچنین در این روز اطعام از جانب ائمه (ع) توصیه شده است. با این حساب، چه چیزی بهتر است از برگزاری یک میهمانی افطار ساده با حضور اقوام و آشنایان؟ در روایتی از امامرضا (ع) نقل شده است که ایشان در روز غدیر عدهای را برای افطار میهمان میکردند. در اینباره امامصادق (ع) میفرمایند: «غذا دادن به یک مؤمن در روز عید غدیر، ثواب اطعام یکمیلیون پیامبر و صدیق (در رأس آنها خود ائمه معصوم (ع)) و یکمیلیون شهید (در رأس آنها حضرت عباس (ع) و شهدای کربلا) و یکمیلیون فرد صالح در حرم خداوند را دارد» (بحار، ج۶، ص۳۰۳).
عیدی دادن توسط سادات، سنتی است که در این روز برای ما به یادگار مانده است، با این حال میتوانید در این روز به قصد گرامی داشتن آن -همانطور که امیرالمؤمنین (ع) توصیه کردهاند- به سایر افراد بهخصوص فرزندان، افراد خانواده و آشنایانتان نیز عیدی بدهید. صدقه و احسان در این روز مستحب است. امامرضا (ع) در عید غدیر، احوال نزدیکان و اطرافیان خود را تغییر میدادند و وضع تازهاى در آنان پدید میآوردند. ایشان در این زمینه فرمودهاند: «غدیر روزى است که خداى متعال در مال فردی که خدا را عبادت کند و بر خانواده، خویشتن و برادران ایمانیاش توسعه دهد، فزونى پدید میآورد».